Weg met de klas (bis)

 (Opgelet! Deze post maakt deel uit van een lopende tekst. De voorgaande delen vind je hieronder of in het archief.)

Nogmaals Dewey: “waar scholen zijn uitgerust met laboratoria, winkels en tuinen, waar toneelstukken en vrij spel worden gebruikt, zijn er mogelijkheden om situaties van het leven te reproduceren (…) Er moet meer actueel materiaal zijn, meer dingen, meer apparaten en meer mogelijkheden om dingen te doen”. Dit werd meer dan honderd jaar geleden neergeschreven. Hoe kan het dan dat vele scholen van vandaag nog steeds gesloten, wereldvreemde bastions zijn? Ommuurd en afgeschermd. Vaak nog geaccentueerd door een zielloze of ideologisch getinte architectuur. Waar de scholieren bij uitstapjes naar de buitenwereld in fluo-hesjes worden gehuld, minder om veiligheidsredenen dan wel om hen te kunnen onderscheiden van de “anderen”.

Al van in mijn jeugd, toen ik de verhalen hoorde over de Romeinen, heb ik mij een beeld gevormd over wat een Forum wel zou kunnen zijn. Burgers in toga die bedachtzaam rondslenteren, alleen of in groepjes, de onderwerpen van de dag besprekend of kennis nemend van mekaars opinies in beschaafde discussies. Een plek waar je je met terechte verwachtingen naartoe kon begeven, een beetje zoals je nu het betere dagblad openslaat. Het was, en is nog steeds, mijn idee van een school.

Laten we het nobele beeld van een Romeins forum vervangen door het iets prozaïscher beeld van een hedendaagse marktplaats, een plek waar kramen staan met een divers aanbod. Al naar gelang je interesses en behoeftes kan je je tegoed doen aan de waren van deze of gene marktkramer. Deze doet op zijn beurt zijn best om je interesse te wekken en de kwaliteit van zijn koopwaar aan te bevelen. De leerling is het toegestaan op geregelde tijden te gaan “shoppen” (en zelfs, als het organisatorisch gewenst is, te “betalen” met punten uit een studiekrediet of iets dergelijks).

Kan een academie zijn leerlingen niet op een dergelijke wijze doorheen de mogelijkheden van de kunstzinnige expressie loodsen? Met werkhoeken als marktkramen, met enthousiaste titularissen die de mogelijkheden van hun discipline kennen en de leerling kunnen begeesteren. “Meer dingen en meer mogelijkheden om dingen te doen” (Dewey). Dit alles in plaats van eenduidige opdrachten, met uniforme technieken, naar tot op de draad versleten voorbeelden (Morandi, iemand?).

Ja, dat kan. Het is een kwestie van het te willen. Er kan zelfs nog veel meer! Dit is de 21^ste eeuw!