(Opgelet! Deze post maakt deel uit van een lopende tekst. De voorgaande delen vind je hieronder of in het archief.)
De vraag is veeleer: moet er sowieso iets in de plaats komen? Wat is de functie van kunst in het onderwijs? Waartoe dient kunstonderwijs?
In de reactionaire reflex worden kunstvakken in het voltijds onderwijs steeds meer ondergeschikt gemaakt aan de cognitieve vakken.[1] Dat is natuurlijk een aberatie. Kunstvakken zijn noodzakelijk in het voltijds onderwijs. Onze vriend Dewey vond hen zelfs belangrijker dan taal en wiskunde! Maar hij had daar goede argumenten voor. Beter dan degene die we nu te horen krijgen. Zonder hier verder op de “art as experience” theorie van Dewey in te gaan[2], wil ik enkel deze waarheid-als-een-koe poneren: kunstvakken dienen niet om kunst aan te leren, zij dienen om te leren door middel van kunst.[3]
In het verlengde daarvan moeten we de functie van kunstonderwijs ook zien als het leren jezelf te positioneren in een kunstzinnige context, als persoon en uiteindelijk als kunstenaar. Veel meer dan een opleiding in vaardigheden is kunstonderwijs een opleiding in “Dasein”, wat Gert Biesta noemt “het in het centrum van de wereld staan zonder er het middelpunt van te willen zijn”.[4] Het verwerven van vaardigheden, het leren van het ambacht[5], is enkel zinvol wanneer het dit streven dient en niet slechts aangeleerd wordt “umsonst”, omdat het nu eenmaal in het curriculum staat.
Nu we de vastgeroeste paradigma’s overboord hebben gegooid, dringt er zich wel degelijk een alternatief op.
Ik heb daar enkele ideeën rond. Zij hebben niet de pretentie een sluitend antwoord te geven. Het zijn ideeën, sommige voor de hand liggend, andere utopisch lijkend. Ik vernauw om praktische redenen mijn blik tot het deeltijds kunstonderwijs. Omdat dit het terrein is waar ik de meeste ervaring mee heb, maar ook omdat de nood tot hertekening daar volgens mij het grootst is.
[1] Zie de recente heisa rond de hervorming van het secundair onderwijs.
[2] Lees daarover meer in “Over het leren van de kunst” p. 32
[3] En sta mij toe mij af te vragen of de leraars kunstvakken dit zelf wel inzien!
[4] In “Letting Art Teach” (Artez)
[5] Zie ook Richard Sennet
Geen opmerkingen:
Een reactie posten